Suốt nhiều năm qua, có một hành trình đặc biệt để tìm ra vị trí khu mộ tập thể đã chôn khoảng 80 liệt sĩ của trận đánh ác liệt đồi Xuân Sơn vào cuối năm 1966 tại Bình Định. Khu mộ vừa được khai quật một phần vào tháng 3 vừa qua.

Khốc liệt và tang thương là những hình ảnh được chụp vào sáng 27/12/1966, sau trận tập kích ban đêm của bộ đội ta vào cứ điểm Xuân Sơn của địch. Dù quân Mỹ bị tổn thất nặng nề, nhưng cán bộ chiến sĩ của ta hi sinh cũng không ít, đa phần thuộc trung đoàn 22, sư đoàn 3 Sao Vàng. Phải đến hơn nửa thế kỷ sau đó, các bác các chú mới được phát hiện trong hố chôn tập thể ở chiến trường.

Một vài di vật được đội quy tập của BCH quân sự tỉnh Bình Định tìm thấy tại hố chôn này trong những ngày qua gồm thắt lưng, lược, áo, bút, dép và cả hài cốt của các chiến sĩ đã nằm ở đây suốt 56 năm qua. Thời gian đã quá lâu nên không thể nhìn rõ được hình hài của xương cốt của những người con anh dũng đã ngã xuống vì đất nước mà chỉ còn một màu đất nâu.

Không thể kể hết những lần mà thân nhân, đồng đội và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Định đã tìm kiếm khu mộ trong suốt hàng chục năm qua nhưng mọi thứ từng rơi vào vô vọng.

Bao nhiêu năm qua, cựu chiến binh Đặng Hà Thụy, dù đã ở tuổi xưa nay hiếm vẫn đau tìm kiếm khu mộ của đồng đội. Ông lên mạng và hỏi bất kỳ người lính Mỹ nào có thông tin và gửi hàng trăm email trao đổi. Và rồi đến một ngày đầu năm nay, nỗ lực của ông đã có kết quả. Ông đã gặp đúng những nhân chứng đã trực tiếp chôn các liệt sĩ vào hố tập thể.

Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng, hiện có khoảng hơn 200.000 liệt sĩ vẫn chưa được quy tập tại các chiến trường. Chúng ta vẫn còn phải nỗ lực rất nhiều để đánh thức những mảnh ký ức đang còn sâu, để cho các liệt sĩ được thực sự trở về.

Hiện công tác khai quật mộ liệt sĩ tại đồi Nhơn Tịnh, xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định vẫn đang được tiếp tục mở rộng để có thể tìm kiếm được hết hài cốt các liệt sĩ còn nằm lại tại đó.

Bình Định dự kiến sẽ tổ chức Lễ truy điệu cho các liệt sĩ vào ngày 17/4 tới cùng với sự phối hợp của Bộ Quốc phòng và Quân khu 5.