May mắn là tôi được công tác taih đơn vị phẫu thuật tim đầu tiên tại Việt Nam. Đây là đơn vị thực hiện thường quy về phẫu thuật tim bẩm sinh thường quy tại Việt Nam nên có nhiều kỷ niệm trong quá trình chẩn đoán,d diều trị bắt dầu từ những ngày sơ khai. Quá trình từ chẩn đoán, điều trị, hồi sức sau mổ...

Có 1 kỷ niệm như này tôi chia sẻ: Cháu bé 6 tuổi có bố là trưởng đội biên phòng, chỉ có 2 mẹ con sống với nhau. Cháu bị lỗ thông quá lớn khiến cho các bệnh viện từ chối do khó phẫu thuật. Gia đình cháu đã đến và thể hiện sự quyết tâm rất cao trong việc điều trị cho cháu. lần đầu là làm thử phẫu thuật, rất vất vả, cuối cùng cháu cũng sống được, 1 năm sau lại phẫu thuật lại. Tại thời điểm đó, quyết định ấy đã cứu sống cháu bé.

Nguyên nhân tim bẩm sinh là (TBS): 10% do yếu tố gen, rối loạn nhiễm sắc thể số 21, còn lại 90% là do môi trường sống gây nên bệnh. 3 tháng đầu mẹ bầu dùng 1 số loại thuốc được cho là độc với thai như như dùng thuốc động kinh, tiểu đường, lupus ban đỏ là gây nên bệnh tim bẩm sinh rất cao. Ngoài ra, những người béo phì cũng dễ gây nên TBS.

Để lần mang thai thứ 2 em bé không bị tim bẩm sinh đó là thì có thể sử dụng tới liệu pháp đọc bản đồ gen. Tuy nhiên, liệu pháp này rất đắt tiền vì vậy cũng không nên sử dụng mà thay vào đó cần chú ý đến môi trường sống của cả vợ và chồng. Chẩn đoán tim bẩm sinh trước sinh cách đây 10 năm là rất khó khăn nhưng giờ đã phổ biến rộng rãi. Việt Nam tuy đã rất phát triển về chẩn đoán trước sinh, song, chẩn đoán được TBS cũng vẫn gặp nhiều khó khăn. Có những trường hợp đang trong bào thai chẩn đoán mắc TBS rất nặng nhưng sinh ra lại khỏe mạnh và ngược lại. Dù vậy, các bạn vẫn nên đi chản đoán TBS trước sinh, và phương pháp này chỉ có ở các bệnh viện lớn.

Có 2 điều muốn chia sẻ với khán giả: Trong 1000 trẻ sơ sinh mới có 1 trẻ mắc TBS nên các cặp vợ chồng muốn có thai thì nên không quá hoang mang. Đối với các bậc cha mẹ đã có con mắc TBS trong lần đầu mang thai thì cũng không nên quá lo lắng vì chỉ trừ khi bộ nhiễm sắc thể của cha mẹ bị rối loạn thì mới có thể mắc ở lần thai thứ 2. Còn 90% là do môi trường sống. Hãy đến các Bệnh viện sản khoa hoặc BV tim, ở khoảng 20 tuần tuổi là thai nhi có tim đủ to để chẩn đoán. Tuy nhiên chẩn đoán này chỉ mang tính chất tương đối. Chúng tôi vẫn làm hội chẩn với BV phụ sản trung ướng để đưa ra lời khuyên về việc có nên duy trì thai khi có chẩn đoán về TBS ở thai nhi. Còn quyết định như thế nào là tùy vào bậc cha mẹ.

Bệnh tim không ảnh hưởng trực tiếp đến chiều cao của con người tuy nhiên khi mắc bệnh tim thì sẽ gây gián tiếp vì có bệnh thì sẽ ăn uống khó, mệt mỏi gây thiếu chất và kém phát triển chiều cao. Có bệnh tim thì phải chữa thì cơ thể mới đủ sức hấp thu được chất dinh dưỡng để phát triển.

 

Cháu 2.5 tháng, 6kg thì không bé. Tuy nhiên cháu bị thông liên thất 6mm thì tương đối lớn nên các bác sĩ phải phẫu thuật sớm cho cháu. Cháu bé vẫn có thể lên cân được và già tháng thì nguy cơ của ca mổ sẽ giảm đi. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất, tuy nhiên có thể dùng sữa ngoài pha đúng liều lượng và chọn sữa đúng cho trẻ sơ sinh. Vấn đề thứ 2 là cần giữ ấm cho cháu nhưng phải chú ý không được quá ấm gây ra mồ hôi, bé dễ bị ốm. Mẹ thì không nên kiêng cữ bất kỳ thức ăn nào, ăn đa dạng thức ăn để sữa mẹ đủ chất.

Có 2 dạng tim bẩm sinh:

1. Tim bẩm sinh không tím: Triệu chứng có thể

2. Tim bẩm sinh có tím là môi thâm, thở yếu có thể là triệu chứng của tim bẩm sinh Tim bẩm sinh có mức độ khác nhau, từ nặng đến nhẹ. Nếu có các biểu hiện như môi thâm, thở yếu thì sẽ đưa trẻ đi khám để các bác sĩ chẩn đoán và điều trị.

 

Lo lắng của gia đình hợp lý vì cháu bị thông liên thất hẹp phổi. Trường hợp này không có biện pháp nào khác ngoài phẫu thuật. Tuy nhiên, gia đình cũng không nên quá lo ngại. Các nhóm máu hiếm là O và RH-, các bệnh viện lớn ở HN đều có phương án dự trù về các nhóm máu này. Máu thực sự để truyền cho bệnh nhân có thể là người nhà hoặc người khác chứ không nhất thiết phải là người trong gia đình, chỉ cần hợp nhóm máu là được. Trong trường hợp cần phải truyến máu thì bệnh viện sẽ kêu gọi những người có cùng nhóm máu để cho. Bác sĩ sẽ lường trước các tình huống xảy ra nên gia đình cứ yên tâm.

Cuộc sống tốt hơn làm môi trường xấu đi, gây ra các tổn thương trong bào thai. Tim bẩm sinh chiếm khoảng 8/1000 trên thế giới. Khí độc hại như co gây tổn thương về tim nhiều hơn, làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh này.

Với trường hợp này, cháu đã 3 tuổi thì tự bít lỗ thông liên thất là không còn nên phải can thiệp phẫu thuật. Để đóng được dù để khỏi phẫu thuật thì cần phải có gờ thì mới đóng được rồi. Bạn hãy đưa cháu đến trung tâm tư vấn về phẫu thuật.

Cần tìm nguyên nhân gây nên suy tim. Còn khi bé bị cơ tim dãn, hở van hai lá thì phải tìm tổn thương thực thể hay cơ năng. Có thể phẫu thuật để sửa van 2 lá. Nguyên nhân thứ 2 có thể tìm là ở mạch vành hoặc động mạch phổi thì cần đưa đến trung tâm y tế để chẩn đoán cho cháu. Phải đưa cháu đến trung tâm y tế lớn để tìm các nguyên nhân khác. Nếu thực sự cháu bị cơ tim dãn, hở van hai lá thì chỉ điều trị được nội khoa. Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa thực hiện phẫu thuật cho bé 7 tháng bao giờ.

Lỗ thông của con bạn như thế là dị tật TBS, người bình thường thì không có lỗ thông. Khi được sinh ra, phổi bắt dầu hoạt động thì lỗ thông sẽ tự đóng lại. Tuy nhiên, với bản siêu âm bạn cung cấp thì con bạn bị TBS nhưng lỗ thông đó cũng không đáng ngại, Nên đưa con đến Trung tâm y tế để thực hiện đóng rồi nếu cần, như BV tim, BV Bạch mai, BV Đại học Y để thực hiện nếu cần.

Tôi nghĩ là nội dung trả lời trước đó đã bao hàm rồi. Để kiểm soát sức khỏe trước khi sinh thì nên sống khỏe, hạn chế yếu tố môi trường xấu ảnh hưởng đến thai nhi ví dụ như hút thuốc lá, không uống các loại thuốc gây ngộ độc dị tật cho thai nhi. Một yếu tố nữa cần chú ý ở Việt Nam là ngộ độc Dioxine. Khi một trẻ bị rối loạn nhiều về TBS cộng thêm yếu tố ngộ độc Dioxine thì rất khó chữa, xác xuất dị tật TBS khi ngộ độc dioxine là rất cao.

Cháu bé 1 tháng lên được 6 lạng thì không phải quá tệ. Với bệnh thông liên thất của cháu thì với cân nặng và tăng cân đều, chúng ta có thể theo dõi tiếp. Đến bện viện để theo dõi tiếp lỗ thông liên thất có ảnh hưởng gì đến tim không để có sự can thiệp. Nên đưa cháu đến Trung tâm Y tế lớn để được chẩn đoán kịp thời. Quan trọng nhất là sữa mẹ, mẹ cần cho bé bú sữa mẹ để tăng chất dinh dưỡng và kháng thể.

Tim bẩm sinh trên thực tế có 2 loại: Thông liên thất và hẹp thất phải gây nên hẹp động mạch phổi. Tùy theo mức độ hẹp động mạch phổi mà có những xử trí khác nhau. Ngoài việc chẩn đoán thai, có 2 nơi có thể khám: BV Sản, BV tim. Đến đây các bác sĩ sẽ tư vấn và chẩn đoán để chị nhà biết là bước tiếp theo nên làm gì. Có những cháu tổn thương ở mức độ vừa phải thì sẽ dễ chữa trị hơn. Quan trọng là đưa vợ đến khám tại một trung tâm chuyên về tim để được tư vấn và chữa trị.

Ở đồng bằng, tỷ lệ ít khoảng 1.5% nhưng cũng là khá cao so với thế giới (0,2%). Ở vùng núi, tần suất mặc bệnh tim cao hơn. Ở đây, vì không có điều kiện khám nên dù mắc bệnh tim rất đơn giản thôi cũng gây hậu quả lớn như tăng áp lực động mạch phổi cố định gây hỏng hệ thống, hở van tim, không thể phục hồi được. Việc khám và phát hiện sớm bệnh TBS là rất quan trọng. Với điều kiện bây giờ, con cái quý vì ít nên sau khi sinh cần thăm khám. Trong khi đó, có 1 số bệnh không nhất thiết phải chữa ngay khi còn bé và thậm chí là điều trị quá sớm cũng không tốt.

Cháu bị như thế này thì khả năng viêm phổi, viêm phế quản là rất lớn. Quan trọng là giữ ấm cho cháu. Với trẻ như thế vậy, bạn cần đưa cháu đi khám xem đã ảnh hưởng đến các chức năng tim chưa. Các bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên để cháu được phẫu thuật hoặc đóng rùi.

Bạn bị tiểu đường khi mang thai là là tiểu đường thai kỳ và tiểu đường mãn tính. Khi đã được điều trị tiểu đường rồi, tỷ lệ tim bẩm sinh ở thai nhi cũng sẽ thấp đi. Các thuốc uống trong bệnh tiểu đường sẽ gây dị tật cho thai nhi. Bạn cần đến trung tâm y tế, bệnh viện để xét nghiệm, siêu âm tim thai nhiều lần và các xét nghiệm khác nữa. Nên đến BV sản khoa để được tư vấn kỹ hơn về chế độ chăm sóc và điều trị bị tiểu đường khi mang thai.

Có 2 loại vắc xin trong chương trình TCMR, đối với các bé bị tim bẩm sinh thì không hề được chống chỉ định tuyệt đối về tiêm vắc-xin. Nếu các cháu có bệnh tim bẩm sinh thì cần phải tiêm ở những bệnh viện lớn có khoa nhi để ứng phó kịp thời.

Thuật ngữ phẫu thuật thông tim là chưa chính xác. Thực ra, đó chỉ là vá lỗ thông thôi. Bên cạnh đó, không có nghiên cứu nào nói là trẻ mắc bệnh tim không được tiêm phòng. Tuy nhiên, các cháu mắc bệnh TBS thường yếu hơn nên khả năng xảy ra các phản ứng phụ sau khi tiêm phòng sẽ cao hơn những trẻ bình thường. Vì vậy, cần hết sức thận trọng khi tiêm vắc-xin cho trẻ vì sức khỏe của trẻ yếu. Các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đến các trung tâm tiêm phòng lớn để được tư vấn.

Tuổi này mà tiêm phòng thì lứa tuổi nào cần? Tiêm vắc-xin gì thì cũng cần thiết để phòng bệnh cho các cháu. Như vắc-xin bắt buộc phải tiêm thì phải tiêm, còn 1 số vắc-xin tự nguyện thì tùy điều kiện gia đình. Bạn nên đưa con đến các Trung tâm y tế dự phòng để được tư vấn cụ thể.