TS. BS. Đào Văn Tú: Hiện tại phương pháp điều trị miễn dịch mới có chỉ định trên một số bệnh ung thư nhưng chưa có chỉ định trong trường hợp u tiểu não. Tuy nhiên, kết quả điều trị đối với cháu gái như vậy là rất tốt, gia đình cần cho cháu đến bệnh viện khám định kì theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Chúc cháu và gia đình mạnh khỏe!

 

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Thuốc miễn dịch điều trị trong ung thư được nhắc đến liên quan đến giải Nobel Y học 2018 đã được áp dụng tại Việt Nam từ tháng 11/2017. Thuốc được chỉ định trong một số bệnh ung thư đã qua các nghiên cứu chứng minh có hiệu quả. Đây là loại thuốc truyền, chỉ định cụ thể tùy thuộc vào loại bệnh ung thư.

TS. BS. Đào Văn Tú: Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như:

- Điều trị miễn dịch dịch thể không đặc hiệu

- Điều trị ức chế điểm điều hòa miễn dịch: ức chế thụ thể CTLA-4, ức chế thụ thể PD-1/PD-L1 (là phương pháp dựa trên 2 giải thưởng Nobel 2018)

- Điều trị bằng vắc xin

- Điều trị bằng miễn dịch tế bào (sử dụng các tế bào miễn dịch) đang được nghiên cứu bước đầu và mới được Bộ Y tế Việt Nam cho phép áp dụng trong thử nghiệm lâm sàng.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại, thuốc miễn dịch mới được chỉ định trong một số bệnh như ung thư hắc tố, ung thư phổi không phải tế bào nhỏ, ung thư vùng đầu cổ... Hiệu quả trên ung thư vú đang được nghiên cứu, chưa chỉ định áp dụng trên lâm sàng tại thời điểm này.

 

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Liệu pháp thuốc miễn dịch được đề cập liên quan đến giải Nobel đó là việc sử dụng các thuốc miễn dịch có tác dụng ức chế các điểm miễn dịch trên tế bào ung thư hoặc tế bào lympho T, qua đó có tác dụng làm cho các tế bào ung thư ngừng phát triển.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Số lượng bệnh nhân tiếp cận với phương pháp điều trị này ngày càng tăng, hiện tại số bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện K dao động khoảng 50 - 60 bệnh nhân.

Kết quả điều trị với thuốc miễn dịch phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có loại bệnh, giai đoạn bệnh, mức độ bộc lộ PD1, PD-L1 trên tế bào miễn dịch và tế bào u. Bước đầu, đánh giá trên một số bệnh nhân cho kết quả đáp ứng tốt. Chúng tôi sẽ tổng kết hiệu quả điều trị thuốc trên bệnh nhân Việt Nam khi số lượng bệnh nhân điều trị đủ lớn.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Ung thư có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, tùy từng loại bệnh ung thư mà có thể xuất hiện nhiều hơn ở lứa tuổi trẻ, trung niên hoặc người già.

Mỗi loại ung thư đều có các dấu hiệu nhận biết và có khuyến cáo khám sàng lọc phát hiện sớm nên cháu có thể đi khám nếu có dấu hiệu bất thường hoặc khám định kỳ tầm soát ung thư.

TS. BS. Đào Văn Tú: Ung thư là bệnh lý có liên quan đến gen. Hiện nay, với sự phát triển của kỹ thuật xét nghiệm gen, bao gồm giải trình tự gen, nhiều gen liên quan đến ung thư đã được phát hiện. Ví dụ: BRCA1, 2 có liên quan đến ung thư vú, ung thư buồng trứng, và nhiều gen khác như P53, APC, PTEN...

Dựa vào việc xác định sự xuất hiện các đột biến của gen này và một số các gen khác, các nhà khoa học có thể xác định được chỉ số nguy cơ xuất hiện 1 loại ung thư nào đó trong tương lai. Sau khi xác định được nguy cơ mắc ung thư, các chuyên gia sẽ chỉ định các phương pháp khám sàng lọc kinh điển như: chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm tế bào, nội soi... Xét nghiệm gen có thể có vai trò định hướng cho các phương pháp sàng lọc truyền thống.

Các xét nghiệm gen hiện nay có thể được thực hiện ở các trung tâm lớn Bệnh viện K (Hà Nội), Bệnh viện Ung bướu (TP.HCM), Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM).

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại, liệu pháp miễn dịch đang được nhắc đến có hiệu quả kéo dài thời gian sống thêm cho một số bệnh ung thư giai đoạn muộn. Các nghiên cứu đang mở rộng hơn cho nhiều loại ung thư và cho những bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm. Kết quả các nghiên cứu này sẽ có trong thời gian tới.

TS. BS. Đào Văn Tú: Phương pháp điều trị tế bào miễn dịch hiện đang trong quá trình thử nghiệm. Phương pháp điều trị miễn dịch đã được Bộ Y tế cho phép áp dụng trong lâm sàng là phương pháp ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (sử dụng các kháng thể ức chế thụ thể CTLA-4 và PD-1/PD-L1). Thuốc được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong thực hành lâm sàng là Pembrolizumab với chi phí khoảng 60 - 120 triệu/đợt. Hiện tại thuốc chưa được BHYT chi trả.

TS. BS. Đào Văn Tú: Tại bệnh viện K, với sự hợp tác của bệnh viện, quỹ hỗ trợ bệnh nhân ung thư "Ngày mai tươi sáng", công ty MSD, thuốc sẽ được tài trợ dưới hình thức sử dụng 4 lọ, miễn phí 2 lọ tiếp theo.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Bạn có thể đến các cơ sở chuyên khoa ung thư để được khám sàng lọc phát hiện sớm. Mỗi loại ung thư sẽ có các phương pháp xét nghiệm khác nhau. Bác sĩ sẽ chỉ định cụ thể dựa vào kết quả khám bệnh ban đầu.

TS. BS. Đào Văn Tú: Hiện nay chưa có kết quả nghiên cứu đầy đủ về liệu pháp tế bào miễn dịch. Phương pháp được chứng minh có hiệu quả là ức chế điểm điều hòa miễn dịch, phương pháp này có thể sử dụng độc lập hoặc kết hợp hóa trị.

 

TS. BS. Đào Văn Tú: Ung thư thực quản có thể được sử dụng liệu pháp miễn dịch như trên nếu tế bào ung thư thực quản của bệnh nhân có biểu hiện quá mức thụ thể PD-L1 hoặc MSI-H/MMR.

TS. BS. Đào Văn Tú: Tỷ lệ còn sống sau khi điều trị ung thư là khác nhau, phụ thuộc vào loại bệnh và giai đoạn bệnh, phương pháp điều trị, mức độ tuân thủ điều trị và mức độ đáp ứng của bệnh đối với phương pháp điều trị. Tỷ lệ khỏi bệnh có thể là rất thấp đối với những bệnh nhân ở giai đoạn muộn, nhưng lại rất cao lên đến trên 90% ở các bệnh nhân ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Mỗi bệnh ung thư có các phương pháp chẩn đoán khác nhau, bao gồm: tự khám, bác sĩ chuyên khoa khám và làm các xét nghiệm cần thiết.

Hiện tại, các phương pháp điều trị cơ bản bệnh ung thư bao gồm phẫu thuật, xạ trị, điều trị toàn thân (hóa trị, nội tiết, điều trị đích, miễn dịch). Mỗi bệnh nhân sẽ có phác đồ điều trị tối ưu dựa trên đặc điểm bệnh của mình.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Bệnh ung thư không lây. Một số phương pháp để phòng bệnh đã được áp dụng như: tiêm vaccine viêm gan B phòng ung thư gan, tiêm vaccine HPV phòng ung thư cổ tử cung, thay đổi thói quen sinh hoạt như tăng cường thể dục thể thao, chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin và chất xơ, không hút thuốc lá... cũng làm giảm nguy cơ mắc ung thư.

TS. BS. Đào Văn Tú: Những trường hợp trẻ nhỏ bị mắc ung thư có thể nguyên nhân nằm ở gen di truyền, sự biến đổi bất thường của các tế bào ở giai đoạn bào thai sẽ là điều kiện để xuất hiện các khối u ngay ở độ tuổi trẻ em và thanh thiếu niên. Ví dụ: các bệnh lí về ung thư tế bào mầm thường xuất hiện ở lứa tuổi trẻ.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại có một số thuốc điều trị đích được áp dụng cho bệnh nhân ung thư đại tràng giai đoạn muộn, các thuốc miễn dịch mới đang được nghiên cứu và có thể áp dụng trong thời gian tới. Trường hợp của vợ em không rõ tổn thương gan có phải di căn hay tổn thương lành tính. Các bác sĩ sẽ đánh giá cụ thể giai đoạn bệnh và có chiến lược điều trị phù hợp, nếu giai đoạn sớm thì sẽ không áp dụng điều trị với các thuốc điều trị đích hay thuốc miễn dịch.

TS. BS. Đào Văn Tú: Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, trong đó phải kể đến hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ mắc ung thư phổi, uống rượu gây nguy cơ mắc ung thư thực quản, ung thư gan, ăn nhiều thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Một số chất độc có thể gây ra các bệnh ung thư như Aflatoxin gây mắc ung thư gan, các chất từ khói thuốc lá có thể gây ung thư phổi, ung thư bàng quang...

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Mỗi bệnh nhân ung thư được chỉ định các phương pháp điều trị dựa trên loại bệnh, giai đoạn bệnh... Vì vậy, chi phí điều trị phụ thuộc vào phương pháp điều trị mà mỗi bệnh nhân được áp dụng, có thể từ vài triệu đồng đến vài trăm triệu đồng.

TS. BS. Đào Văn Tú: Bệnh ung thư có thể được chữa khỏi hoàn toàn với các điều kiện sau:

- Phát hiện sớm;

- ĐIều trị đúng phương pháp;

- Tuân thủ phương pháp điều trị và tham gia đầy đủ liệu trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Một số ung thư có tính chất gia đình ví dụ ung thư vú, ung thư buồng trứng. Nếu mẹ bị ung thư vú thì con gái có thể có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 2 - 3 lần so với người bình thường.

TS. BS. Đào Văn Tú: Phương pháp tế bào miễn dịch hiện nay đang được nghiên cứu trên lâm sàng. Những bệnh nhân đủ điều kiện phù hợp với tiêu chuẩn lựa chọn và tiêu chuẩn loại trừ của nghiên cứu, tự nguyện chấp thuận các điều kiện của thử thuốc trên lâm sàng thì có thể được tham gia nghiên cứu.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: U lympho không Hogdkin sau khi tái phát có thể được điều trị lại với phác đồ hóa chất khác hoặc kết hợp hóa chất liều cao và truyền ghép tủy. Trường hợp cụ thể cần tư vấn bác sĩ khi có đầy đủ thông tin về mức độ bệnh, loại tế bào, thời gian tái phát... Các thuốc miễn dịch nghiên cứu bước đầu đem lại hiệu quả trên một số thể bệnh U lympho.

TS. BS. Đào Văn Tú: Hiện chưa có nghiên cứu chứng minh nhịn ăn sáng gây bệnh ung thư dạ dày. Tuy nhiên, nhiễm virus HP làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, viêm loét mãn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Bệnh nhân ung thư sau khi được điều trị ban đầu ra viện nên khám định kỳ theo hẹn của bác sĩ để phát hiện sớm tái phát di căn nếu có. Bệnh nhân ung thư đại tràng giai đoạn II, sau điều trị nên khám định kỳ 3 tháng/lần trong 2 năm đầu hoặc khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường.

Khi có dấu hiệu trên, chồng em nên đến bệnh viện để khám lại xác định có tái phát hay không.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Các phương pháp điều trị cơ bản bệnh ung thư bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, nội tiết, điều trị đích, điều trị miễn dịch. Các phương pháp này được chỉ định riêng lẻ hay phối hợp tùy từng loại bệnh, giai đoạn bệnh và không thay thế cho nhau. Mỗi phương pháp có chỉ định và hiệu quả riêng.

TS. BS. Đào Văn Tú: Sử dụng fucoidan hay gạo lứt với muối mẻ không phải phương pháp điều trị ung thư. Phương pháp điều trị miễn dịch ức chế điểm kiểm soát miễn dịch là một phương pháp điều trị ung thư chính thống và hiệu quả đã được chứng minh qua các nghiên cứu lớn trên thế giới. Phương pháp này cũng đã được Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ và Bộ Y tế Viêt Nam cấp phép sử dụng trên một số loại ung thư.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Bệnh nhân ung thư được chẩn đoán giai đoạn càng sớm thì tiên lượng càng tốt. Ví dụ, ung thư vú, ung thư cổ tử cung nếu chẩn đoán giai đoạn I thì tỷ lệ chữa khỏi 100%, trong khi đó nếu chẩn đoán ở giai đoạn IV thì tỷ lệ sống thêm 5 năm chỉ là 20%.

 

TS. BS. Đào Văn Tú: Vi khuẩn HP là một yếu tố gây nguy cơ ung thư dạ dày, tuy nhiên, vi khuẩn HP rất dễ tái nhiễm do đó, bạn nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Liệu pháp miễn dịch có thể dùng các thuốc miễn dịch ức chế các điểm chốt miễn dịch trên tế bào ung thư và tế bào miễn dịch hoặc có thể truyền các tế bào miễn dịch chủ động vào cơ thể người bệnh để tiêu diệt tế bào ung thư. Chỉ định tùy thuộc vào từng loại bệnh và giai đoạn bệnh.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại các thử nghiệm mới tiến hành trên bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn và kết quả tốt nên được áp dụng cho đối tượng bệnh nhân này. Các nghiên cứu trên bệnh nhân giai đoạn sớm đang tiến hành. Nếu kết quả khả quan sẽ được áp dụng cho bệnh nhân giai đoạn sớm trong tương lai.

TS. BS. Đào Văn Tú: Liệu pháp tế bào miễn dịch trên thế giới là biệt hóa các tế bào Lympho T với các thụ thể đặc hiệu như CD-19 (CAR-T cell) là phương pháp điều trị miễn dịch đặc hiện được Cơ quan thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ cấp phép để điều trị một số bệnh nhân u lympho Hodgkin và bạch cầu cấp dòng lympho. Đây là phương pháp điều trị chỉ sử dụng 1 liều duy nhất. Sau khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể được điều trị các phương pháp khác.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Đối với ung thư da, phẫu thuật là biện pháp điều trị hiệu quả nhất.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Điều trị với các thuốc miễn dịch theo chỉ định có thể đem lại hiệu quả trên người bệnh như thu nhỏ khối u, tăng thời gian sống thêm và cải thiện chất lượng cuộc sống. Có bệnh nhân đạt được đáp ứng lâu dài tuy nhiên cũng có những bệnh nhân chỉ đạt được đáp ứng trong thời gian vài tháng. Kết quả điều trị phụ thuộc vào loại bệnh, mức độ biểu hiện bệnh, mức độ bộc lộ thụ thể PD-1, PD-L1, thể trạng của bệnh nhân...

TS. BS. Đào Văn Tú: Trong tương lai, phương pháp này có thể được áp dụng ở nhiều bệnh ung thư hơn.

TS. BS. Đào Văn Tú: Ăn uống điều độ, đủ chất dinh dưỡng, khẩu phần ăn cân bằng các chất dinh dưỡng thiết yếu và các yếu tố vi lượng như vitamin, khoáng chất là chìa khóa để đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân ung thư, không chỉ để có một sức khỏe tốt mà còn đủ sức để trải qua các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị...

Trân trọng cảm ơn!

 

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Cùng giai đoạn bệnh, các loại ung thư khác nhau thì tỷ lệ sống thêm khác nhau. Tỷ lệ sống thêm 5 năm đối với bệnh nhân ung thư vú giai đoạn II khoảng 90%; ung thư cổ tử cung giai đoạn II khoảng 60%; ung thư phổi giai đoạn II khoảng 30%...

TS. BS. Đào Văn Tú: Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, việc chăm sóc và quản lý các tác dụng không mong muốn của xạ trị cũng là một yếu tố rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân và cải thiện chất lượng điều trị. Mỗi phương pháp xạ trị áp dụng cho từng loại ung thư nhất định đều có nhiều điểm riêng, do đó bạn cần được bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ điều trị của người nhà bạn tư vấn chi tiết.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại, các phương pháp điều trị bệnh ung thư vú áp dụng tại Việt Nam tương tự như ở các nước trên thế giới.

TS. BS. Đào Văn Tú: Phương pháp điều trị miễn dịch hiện nay chưa có kết quả nghiên cứu trong trường hợp như của bạn.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại có nhiều loại thuốc miễn dịch được nghiên cứu trên thế giới. Tại Việt Nam, một số thử nghiệm lâm sàng đa trung tâm nghiên cứu hiệu quả các thuốc miễn dịch đang được tiến hành. Thuốc Pebrolizumab được chỉ định cho một số loại bệnh như ung thư phổi không phải tế bào nhỏ, ung thư hắc tố, ung thư đầu cổ từ cuối năm 2017.

 

TS. BS. Đào Văn Tú: Ung thư phần mềm là bệnh lý khó chữa, có ít phương pháp điều trị và tiên lượng xấu, đặc biệt là ở giai đoạn muộn. Phương pháp điều trị miễn dịch bao gồm thuốc nivolumab và ipilimumab đã được nghiên cứu và công bố kết quả có ý nghĩa trên tạp chí khoa học Lancet. Mỹ đã xem xét cấp phép cho chỉ định này.

TS. BS. Đào Văn Tú: Kết quả chụp CT có vai trò quyết định trong việc đánh giá kết quả điều trị, do đó bạn cần chờ kết luận của bác sĩ dựa trên tổng hợp các dấu hiệu lâm sàng, CA 15-3 và kết quả CT.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại Bệnh viện K đang có một số thử nghiệm lâm sàng với các thuốc miễn dịch trong ung thư gan, ung thư phổi...

Điều trị thuốc miễn dịch đang được áp dụng cho một số loại bệnh như ung thư phổi, ung thư hắc tố, đầu cổ... tuy nhiên, thuốc miễn dịch giá thành còn cao bảo hiểm y tế chưa chi trả nên chi phí còn lớn với người bệnh.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Viêm cổ tử cung mạn tính có thể dẫn đến biến đổi tế bào biểu mô cổ tử cung. Lâu dài có thể gây loạn sản các mức độ và có thể gây ung thư. Nhiễm HPV là nguyên nhân có thể làm tăng ung thư cổ tử cung.

Trân trọng cảm ơn quý độc giả đã đặt câu hỏi cho buổi giao lưu hôm nay!

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Ung thư não ở trẻ em có một số thể bệnh khác nhau. Việc điều trị cụ thể phụ thuộc vào loại mô bệnh học của khối u. Sau khi có chẩn đoán xác định loại mô học, giai đoạn..., bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

TS. BS. Đào Văn Tú: Hiện nay bệnh viện K đang điều trị cho khoảng 50 bệnh nhân bằng biện pháp miễn dịch. Bệnh viện vẫn có kế hoạch điều trị các bệnh nhân khác bằng liệu pháp miễn dịch trong khuôn khổ các chỉ định điều trị được Bộ Y Tế cấp phép và các thử nghiệm lâm sàng được Bộ Y Tế phê duyệt.

Xin trân trọng cảm ơn các câu hỏi của quý độc giả!

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại liệu pháp miễn dịch được áp dụng cho một số bệnh ung thư giai đoạn muộn. Các nghiên cứu cho giai đoạn sớm đang được tiến hành.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại các khuyến cáo tiêm phòng HPV cho đối tượng nữ chưa quan hệ tình dục. Ở phụ nữ đã quan hệ tình dục hoặc sinh con có thể tiêm phòng HPV nhưng hiệu quả phòng bệnh là không chắc chắn.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây mắc ung thư vòm họng.

TS. BS. Phùng Thị Huyền: Hiện tại điều trị bằng phương pháp đông y không được coi là phương pháp điều trị chính thống độc lập mang lại hiệu quả cho người bệnh.