Khuyến cáo dinh dưỡng theo từng giai đoạn

Theo Bệnh viện Bạch Mai, bệnh thận mạn được xác định khi thận bị tổn thương hoặc suy giảm chức năng kéo dài trên 3 tháng. Hai chỉ số quan trọng trong chẩn đoán là mức lọc cầu thận (eGFR) và albumin niệu (ACR). Dựa vào đó, bệnh được phân thành 5 giai đoạn, từ G1 (chức năng thận bình thường nhưng có tổn thương) đến G5 (suy thận giai đoạn cuối).

Ở giai đoạn G1–G2: Người bệnh cần kiểm soát tốt các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, hạn chế muối và thịt đỏ. Chế độ ăn DASH hoặc Địa Trung Hải được khuyến khích.

Giai đoạn G3–G4: Nên duy trì lượng protein khoảng 0,8 g/kg/ngày, tránh ăn quá nhiều protein. Giảm thực phẩm giàu phospho và hạn chế kali nếu có tăng kali máu.

Giai đoạn G5 (chưa lọc máu): Tiếp tục giảm protein ở mức thấp để trì hoãn lọc máu.

Giai đoạn G5 (đang lọc máu): Ngược lại, cần bổ sung protein nhiều hơn (1,2–1,3 g/kg/ngày) để bù lượng mất trong quá trình lọc.

Cuộc cách mạng trong liệu pháp dinh dưỡng

ThS.BS Cao Thị Như - Trung tâm Thận Tiết niệu và Lọc máu, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: "Thay vì kiêng khem từng chất đơn lẻ, xu hướng mới là xây dựng mô hình ăn uống lành mạnh, toàn diện". Trong đó, ba nguyên tắc nổi bật gồm:

Ưu tiên thực vật: Tăng cường ngũ cốc, hạt, rau củ; giảm thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn. Protein từ thực vật ít gây toan chuyển hóa, kiểm soát phospho tốt và cải thiện hệ vi sinh đường ruột.

Hạn chế protein có kiểm soát: Áp dụng chế độ ăn giảm hoặc rất thấp protein (kết hợp keto-analogue) đã được chứng minh giúp kéo dài thời gian bảo tồn chức năng thận.

Quản lý khoáng chất thông minh: Hạn chế muối dưới 5g/ngày, chọn nguồn kali tự nhiên từ thực vật thay vì phụ gia, và tránh các chất phụ gia chứa phospho vô cơ bằng cách đọc kỹ nhãn thực phẩm.

Lựa chọn mô hình ăn uống phù hợp

Các mô hình đang được khuyến khích là chế độ ăn ưu tiên thực vật, chế độ DASH, Địa Trung Hải hoặc ăn chay có kiểm soát. Điểm chung là tăng cường thực phẩm tươi, hạn chế chế biến sẵn và cân bằng vi chất.

Các chuyên gia khẳng định, hiệu quả của liệu pháp dinh dưỡng chỉ đạt được khi người bệnh trở thành "đối tác chủ động", hiểu rõ lý do phải thay đổi, học cách lập kế hoạch bữa ăn và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng. Đây là yếu tố quyết định để người bệnh thận duy trì chất lượng sống, giảm biến chứng và đạt kết quả điều trị lâu dài.