Bệnh viện Thận Hà Nội hiện đang quản lý gần 1.500 bệnh nhân mắc bệnh thận mạn ở các giai đoạn khác nhau. Con số này chỉ là một phần nhỏ của tảng băng chìm. Nguy hiểm nhất là đa số bệnh nhân đến khám khi đã ở giai đoạn cuối.

Theo BSCKII.Phan Tùng Lĩnh - Giám đốc Bệnh viện Thận Hà Nội cho biết nguyên nhân có thể đến từ đặc tính âm thầm của bệnh. "Ở giai đoạn đầu (giai đoạn 1 đến 3), hầu như bệnh nhân không có triệu chứng nào cả" - ông nói.

Điều này lý giải tại sao nhiều người bệnh lại chủ quan. Bà N.T.T. (75 tuổi), một bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện, cho biết: "Tôi cũng không thấy có hiện tượng gì, chỉ bị huyết áp cao thôi... Lúc đi vào viện, da tôi cứ đen sạm lại, nhưng tôi vẫn không thấy đau đớn gì".

Khi các biểu hiện như mệt mỏi, chán ăn, phù, hay tiểu ít xuất hiện, bệnh nhân thường đã ở giai đoạn 4, 5. "Nếu người bệnh không đi khám định kỳ, khi đến bệnh viện, triệu chứng đôi khi đã ở giai đoạn muộn và họ có nguy cơ cao sẽ phải lọc máu chu kỳ" - BSCKII. Phan Tùng Lĩnh chia sẻ thêm.

Báo động xu hướng "trẻ hóa"

Nếu trước đây suy thận mạn chủ yếu gặp ở người lớn tuổi, thì nay, các bác sĩ tại Bệnh viện Thận Hà Nội nhận thấy rõ "xu hướng tăng ở những người trẻ tuổi hơn".

Thực trạng này được khẳng định bởi các thống kê y tế gần đây, cho thấy tỷ lệ người trẻ mắc bệnh (18-40 tuổi) đang tăng nhanh, chiếm một tỷ lệ đáng báo động trong tổng số ca bệnh mới. Các chuyên gia y tế cũng liên tục cảnh báo về việc tiếp nhận những bệnh nhân ở độ tuổi thanh thiếu niên đã ở giai đoạn cuối.

Ngay tại Bệnh viện Thận Hà Nội mỗi ngày tiếp nhận 30 – 50 bệnh nhân suy thận mạn, đáng chú ý trong đó ghi nhận các bệnh nhân dưới 35 tuổi, độ tuổi lao động chính trong gia đình. Như trường hợp anh P.V.M. (33 tuổi), làm nghề lái xe, là một minh chứng. Anh nhập viện khi đã ở giai đoạn 5, phải lọc máu 3 lần/tuần. "Trước đây sức khỏe tôi hoàn toàn bình thường" - anh M. nói.

Gánh nặng từ lối sống "hiện đại"

Lý giải về sự trẻ hóa đáng báo động này, các bác sĩ Bệnh viện Thận Hà Nội chỉ ra nguyên nhân đến từ chính lối sống. Đó là "tỷ lệ béo phì ở người trẻ nhiều, các bệnh lý về tiểu đường, tăng huyết áp ở người trẻ cao hơn... cùng thói quen sinh hoạt không lành mạnh".

Giới chuyên môn cũng đồng tình rằng lối sống "hiện đại" của người trẻ đang thúc đẩy các bệnh lý chuyển hóa sớm. Đó là thói quen ăn nhiều đồ ăn tiện lợi, thức ăn nhanh có hàm lượng muối cao, lười vận động, ngủ quá muộn, và sử dụng đồ uống không rõ nguồn gốc.

Bên cạnh đó, các bác sĩ Bệnh viện Thận Hà Nội cũng cảnh báo về "việc sử dụng thuốc của người bệnh, như thuốc giảm đau, kháng sinh, mà không đi khám, tự ý sử dụng" cũng là yếu tố nguy cơ cao gây tổn thương thận.

Từ cảnh báo toàn cầu đến hành động quốc gia

Bệnh thận mạn không còn là vấn đề của riêng Việt Nam. Trước thực trạng bệnh gia tăng nhanh chóng (hiện có 674 triệu người mắc trên toàn cầu), tháng 5/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã thông qua Nghị quyết WHA 78.

Nghị quyết này chính thức công nhận bệnh thận mạn là vấn đề y tế công cộng toàn cầu, kêu gọi các quốc gia, trong đó có Việt Nam, phải hành động khẩn cấp, tích hợp chăm sóc thận vào chiến lược y tế quốc gia, tăng cường phòng ngừa và kiểm soát bệnh thận mạn.

Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải chuyển đổi từ "chữa khi đã muộn" sang "phòng ngay từ sớm".

Để phá vỡ "sự chủ quan", lời khuyên quan trọng nhất từ BSCKII. Ngô Trung Dũng – Trưởng khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Thận Hà Nội là tầm soát chủ động. "Để giảm nguy cơ, việc hàng đầu là chúng ta nên đi tầm soát, ít nhất một năm một lần. Chi phí tầm soát không tốn nhiều, nhưng chúng ta lại giảm được tổn hại sức khỏe cũng như gánh nặng chi phí nặng nề về bệnh thận mạn tính về sau" - bác sĩ cho biết.