Không tiếp xúc trực tiếp cũng có thể nhiễm bệnh

Theo Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh), việc nuôi chó, mèo như một thành viên trong gia đình đang ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, ít ai biết rằng giun đũa chó mèo (Toxocara spp.) – một loại ký sinh trùng có thể lây từ vật nuôi sang người – vẫn âm thầm hiện diện trong môi trường sống hàng ngày và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Toxocara là loại giun tròn sống ký sinh chủ yếu ở chó, mèo. Trứng giun theo phân vật nuôi thải ra ngoài, có thể tồn tại trong đất cát suốt nhiều tháng. Khi con người – đặc biệt là trẻ em – tiếp xúc với đất bẩn, chơi với chó mèo mà không vệ sinh tay sạch, trứng giun sẽ xâm nhập qua đường tiêu hóa hoặc niêm mạc, phát triển thành ấu trùng và di chuyển khắp cơ thể.

Khác với giun đũa ở người, ấu trùng Toxocara không phát triển thành giun trưởng thành trong ruột, mà xâm nhập các mô như gan, phổi, mắt, thậm chí hệ thần kinh trung ương, gây ra các biểu hiện bệnh lý nguy hiểm gọi là hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng hoặc di chuyển đến mắt.

Dễ nhầm với dị ứng, viêm hô hấp hay bệnh về mắt

Biểu hiện bệnh rất đa dạng, khiến việc chẩn đoán thường bị chậm trễ. Một số người có triệu chứng nhẹ như mẩn ngứa, sốt nhẹ, ho, mệt mỏi; số khác lại bị giảm thị lực không rõ nguyên nhân, thậm chí mù một mắt nếu ấu trùng xâm nhập võng mạc.

Trong nhiều trường hợp, người bệnh đến khám với lý do dị ứng kéo dài, ho hoặc tăng bạch cầu ái toan trong máu – dấu hiệu hay gặp trong bệnh ký sinh trùng – nhưng không được nghĩ tới yếu tố nhiễm Toxocara từ vật nuôi.

Cảnh báo đặc biệt với trẻ nhỏ

Trẻ em là nhóm dễ mắc bệnh nhất do có xu hướng tiếp xúc gần gũi với thú cưng và chơi với đất cát. Hành vi đưa tay vào miệng sau khi vuốt ve chó mèo, chơi ngoài sân cát công cộng là con đường nhiễm giun dễ xảy ra nhất.

Tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, các nghiên cứu huyết thanh học cho thấy tỷ lệ phơi nhiễm với Toxocara ở trẻ em vùng đô thị và nông thôn đều không thấp – một thực trạng đáng báo động nhưng ít được chú ý.

Phòng bệnh bắt đầu từ thói quen nhỏ

Việc phòng ngừa giun đũa chó mèo không khó, nhưng đòi hỏi ý thức đồng bộ từ gia đình đến cộng đồng. Các chuyên gia khuyến cáo:

Tẩy giun định kỳ cho chó mèo theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.

Hạn chế để thú cưng phóng uế bừa bãi, đặc biệt ở khu vui chơi công cộng hoặc trong vườn nhà.

Rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với vật nuôi hoặc đất cát.

Không để trẻ chơi với đất bẩn, bốc thức ăn khi chưa vệ sinh tay.

Nếu nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng (mẩn ngứa kéo dài, ho không rõ nguyên nhân, giảm thị lực…), cần đến khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa ký sinh trùng hoặc bệnh nhiệt đới.

Chăm sóc thú cưng là một phần của cuộc sống hiện đại. Nhưng để giữ cho mối quan hệ giữa người và vật nuôi luôn lành mạnh, cần hiểu rõ những nguy cơ tiềm ẩn – để phòng ngừa không chỉ cho bản thân, mà còn vì cộng đồng.