Bệnh nhân V.Đ.P. (42 tuổi, trú tại Hà Tĩnh) nhập Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương trong tình trạng nguy kịch: sốt cao kéo dài, đau đầu dữ dội, nôn vọt và rối loạn ý thức. Người bệnh có nguy cơ hôn mê sâu, phải đặt ống thở máy nếu không được xử lý kịp thời.

Theo người nhà, bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu nhiều năm nhưng chưa phát hiện bệnh nền. Hai tuần trước nhập viện, anh có dấu hiệu đau đầu tăng dần, sốt liên tục và nôn ói. Trước đó đã điều trị tại bệnh viện tuyến tỉnh với chẩn đoán viêm màng não do vi khuẩn nhưng không cải thiện.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân được chọc dịch não tủy và thực hiện xét nghiệm chuyên sâu. Kết quả cho thấy: dịch não tủy dương tính với nấm Cryptococcus, một tác nhân thường gặp ở người suy giảm miễn dịch.

Các bác sĩ cũng ghi nhận bệnh nhân có dấu hiệu xơ gan tiến triển: vàng da, cổ trướng, sao mạch – hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng cơ hội.

ThS.BS Nguyễn Kim Anh – Khoa Cấp cứu cho biết: "Viêm màng não do nấm rất nguy hiểm, dễ đe dọa tính mạng và thường gặp ở người suy giảm miễn dịch như xơ gan, HIV, đái tháo đường… Trong trường hợp này, xơ gan do rượu là yếu tố nguy cơ chính".

Người bệnh lập tức được điều trị bằng thuốc kháng nấm đặc hiệu và theo dõi sát sao. Sau 10 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, hết sốt, giảm đau đầu – một tiến triển hồi phục hiếm thấy ở ca nặng.

Nấm Cryptococcus thường tồn tại trong môi trường tự nhiên như đất, nước nhiễm phân chim bồ câu hoặc khu vực ẩm mốc. Người khỏe mạnh thường không mắc bệnh vì hệ miễn dịch kiểm soát tốt. Tuy nhiên, ở người suy giảm miễn dịch, nấm dễ xâm nhập và gây bệnh nặng.

"Người bệnh có tiếp xúc thường xuyên với chim bồ câu trong môi trường chăn nuôi – đây là nguồn lây phổ biến của loại nấm này", bác sĩ Kim Anh chia sẻ.

Viêm màng não do nấm có diễn tiến âm thầm, dễ bị nhầm với cảm cúm, lao hoặc nhiễm khuẩn thông thường. Trong khi đó, thuốc kháng nấm hiện có lại khó thấm qua hàng rào máu–não, khiến việc điều trị trở nên thách thức.

BS Kim Anh khuyến cáo: "Người có biểu hiện sốt cao kéo dài, đau đầu, nôn vọt hoặc rối loạn ý thức – đặc biệt có bệnh nền – cần đi khám sớm tại cơ sở chuyên khoa. Việc phát hiện sớm giúp tiên lượng tốt hơn. Nếu chậm trễ, nguy cơ tử vong rất cao".

Hiện chưa có vaccine hoặc thuốc dự phòng đặc hiệu với viêm màng não do nấm. Do đó, chuyên gia cảnh báo: Người mắc bệnh xơ gan, HIV/AIDS, bệnh mạn tính, người dùng thuốc ức chế miễn dịch cần khám sức khỏe định kỳ. Cảnh giác khi có triệu chứng đau đầu kéo dài, sốt dai dẳng, nôn nhiều, lơ mơ. Hạn chế tiếp xúc với môi trường có phân chim, đất bẩn, khu vực ẩm mốc – nơi tiềm ẩn nấm Cryptococcus.